Zatrucie tlenkiem węgla. Czym jest czad?

Rozpoczęcie sezonu grzewczego wiąże się ze zwiększoną liczbą zgłoszeń dotyczących zatrucia czadem. Co roku Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej prowadzi ogólnopolskie akcje ostrzegające i informujące o tym niebezpieczeństwie.

Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i bezwonnym, nieco lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia.

Skąd się bierze czad?

Potencjalne źródła czadu w pomieszczeniach mieszkalnych to kominki, gazowe podgrzewacze wody, piece węglowe, gazowe lub olejowe i kuchnie gazowe. Powstaje w wyniku niepełnego spalania paliw takich jak np. drewno, olej, węgiel, gaz lub ropa.

Do zatrucia czadem może przyczynić się m.in. brak dopływu powietrza do urządzenia, zła regulacja palnika gazowego, nieszczelne przewody kominowe. Ryzyko zwiększa się w momencie braku kontroli przewodów wentylacyjnych, szczelnie zamkniętych okien oraz zasłoniętych kratek.

W niewietrzonych pomieszczeniach bardzo łatwo może dojść do tragedii. Czad może powstać także podczas pożaru.

Brak sygnałów, które alarmowałyby ludzi o obecności tlenku węgla stanowi istotny czynnik, który przyczynia się do zatrucia czadem. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych. Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał albo nawet śmierć – informuje KG PSP.

Każdej zimy cichy wróg zabija nawet kilkadziesiąt osób. Każda osoba przebywająca w środowisku skażonym czadem narażona jest na zatrucie.

Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?

lekki ból, mdłości, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie – lekkie zatrucie,

nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, oddech przyspieszony, zaburzenia rytmu serca – średnie zatrucie,

drgawki, utrata przytomności – ciężkie zatrucie.

Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia, powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?

należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze,
rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia,
wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe – 999, straż pożarna – 998 lub 112); jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.

W Polsce każdego roku, z powodu zatrucia tlenkiem węgla pochodzącym z gazowych grzejników wody przepływowej, umiera ok. 100 osób, a kilka razy więcej ulega zatruciu wymagającym hospitalizacji. Przeważająca większość wypadków śmiertelnych zdarza się między 1 listopada a 31 marca, a więc w porze chłodnej. Przyczynami są niesprawne instalacje wentylacyjne oraz zamknięte, szczelne okna. Można łatwo zapobiec powstawaniu tlenku węgla i jego przenikaniu do mieszkań, spełniając cztery podstawowe warunki bezpiecznego użytkowania urządzeń spalających gaz: prawidłowa instalacja, stały dopływ świeżego powietrza, swobodny odpływ spalin, właściwa eksploatacja zapewniająca dobry stan techniczny urządzenia gazowego – informuje KG PSP.

Sezon grzewczy to czas, kiedy tlenek węgla zbiera największe żniwo. Nie bagatelizujmy nawet najmniejszych objawów świadczących, że mogło dojść do zatrucia czadem.